Kort
Bij embryo transplantatie wordt de donormerrie gedekt en tussen dag 7 en 8 na de eisprong gespoeld.
Het bekomen embryo wordt gewassen en klaargemaakt voor het inplanten in een draagmerrie of het verzenden naar een centrum waar draagmerries te huur worden aangeboden.
Spoeling
Op dag 7 tot 8 na de eisprong wordt de baarmoeder na een hygiënische voorbereiding van de geslachtsregio gespoeld met 1 tot 4 liter speciale embryo spoelvloeistof.
De vloeistof wordt per liter via een speciale sonde in de baarmoeder gelaten terwijl de baarmoeder gemasseerd wordt via het rectum. De vloeistof wordt vervolgens terug afgelaten via een filter waar het embryo niet door kan.
Vaak zien we het embryo al met het blote (getrainde) oog zitten.
Wassen
Het embryo wordt vervolgens met een speciale pipet uit het filterpotje genomen en gewassen in embryovloeistof om het vrij te krijgen van spoelvloeistof en eventuele vuiltjes.
Inplanten
Als het embryo gewassen is, wordt het geladen in een speciale pipet. De receptormerrie wordt hygiënisch geprepareerd en de pipet met het embryo wordt via een stilet zo steriel mogelijk in de baarmoeder gebracht en wordt in 1 van de baarmoederhoornen geplaatst.
Drachtcontrole
7 dagen na de spoeling wordt de receptormerrie gecontroleerd op dracht, dan is het embryo 14 a 15 dagen oud. De volgende controle gebeurt op 4 dagen
Donormerrie
De donormerrie is een waardevolle merrie die zelf geen volledige dracht kan of mag dragen, maar het kan net zo goed een merrie zijn waar de eigenaar meerdere nakomelingen van wil op 1 dekseizoen.
Draagmerrie
Eigen merrie
De draagmerrie kan een eigen merrie zijn, welke mee gesynchroniseerd wordt met de donormerrie. Deze merrie is bij voorkeur een vitale en gezonde merrie met een goede vruchtbaarheid. Dit wil zeggen een merrie waarvan geweten is dat ze geen vruchtbaarheidsproblemen had in het verleden en die geen anatomische afwijkingen heeft aan het geslachtsstelsel. Bij voorkeur een grote jonge warmbloedmerrie.
Draagmerrie centrale
De draagmerrie kan ook een gehuurde draagmerrie zijn uit een bedrijf die meerdere merries aanbiedt. Deze bedrijven bieden over het algemeen gezonde en goed vruchtbare merries aan. In dit laatste geval wordt het embryo ‘s ochtends vroeg gespoeld en wordt het via hippoxpress verstuurd naar de draagmerrie centrale. Indien de draagmerrie op 45 dagen nog steeds dragende is, moet je deze ophalen en gedurende de dracht en de zoogtijd in eigen beheer de nodige zorg verstrekken zoals hoefsmid, tandarts, ontworming en vaccinatie. Na het spenen van het veulen, moet je de merrie weer terugbrengen.
Indien je gebruik wil maken van een merrie via een draagmerrie centrale is het belangrijk om op tijd te reserveren. Embryo transfer is de laatste jaren een populaire techniek en de voorbije jaren was er al snel een tekort aan draagmerries.
Succespercentage
De kans om een embryo te collecteren bij een spoeling is ongeveer 55%.
De kans dat dit embryo aanvaard wordt in de baarmoeder van de receptor merrie is ongeveer 85 % indien een goede gezonde draagmerrie beschikbaar is.
Sommige merries aanvaarden de embryo’s niet goed, deze merries worden geweerd uit de draagmerriecentrales, maar duiken vaak weer op bij particulieren die een draagmerrie kopen zonder iets te kennen van de voorgeschiedenis van die merrie. Vanwege deze reden is het succespercentage vaak lager bij het overplanten in een “onbekende” draagmoeder.
Tussen de eerste drachtcontrole en dag 45 van de dracht gaan nog eens 10 % embryo’s verloren.
Samengevat wil dit zeggen dat de kans op een stabiele +45 dagen dracht tussen de 33% en 45% per embryospoeling ligt. Er zijn dus gemiddeld 3 spoelingen nodig om 1 levend veulen te bekomen.
Kostprijs
Spoelen embryo 250 euro
Voorbereiden embryo voor inplanten of verzenden 150 euro
Stockage van diepvriessperma kan op de praktijk gebeuren. De merries worden dan meerdere malen per dag bekeken om ze zo snel mogelijk na de eisprong te kunnen insemineren.
De Cyclus van de merrie
Merries komen vanaf maart/april regelmatig in cyclus tot eind september/oktober. Tijdens de wintermaanden stopt de cyclus, hoewel we de laatste 10 jaar toch zien dat de merries met de warme winters en kunstmatig licht in de stallen gewoon blijven doorcycleren tijdens de wintermaanden.
Een cyclus duurt 21 dagen, 16 dagen na de vorige eisprong wordt de merrie terug hengstig, deze hengstigheid duurt 5 dagen, op het einde van die hengstigheid krijgt de merrie haar eisprong.
Inseminatie
Vers sperma
Indien gekozen wordt om te dekken met vers sperma, wordt de merrie zo dicht mogelijk tegen haar eisprong geïnsemineerd.
Vers sperma wordt vanuit gans Europa verzonden via een transportdienst zodat naargelang het dekstation, het sperma nog dezelfde dag van de afname bij de merrie kan zijn. Dit vers sperma wordt behandeld met een verdunner zodat het sperma ongeveer 3 dagen vruchtbaar blijft.
Vers sperma wordt over het algemeen voor 9u in de ochtend besteld (sommige dekstations vragen de bestelling een dag van tevoren te doen).
Diepvriessperma
Indien gekozen wordt voor diepvriessperma, dan wordt de merrie op de praktijk gestald en daar verder opgevolgd. De inseminatie moet op of vlak na de eisprong gebeuren omdat het sperma beperkt leeft na het ontdooien en ook de eicel is ongeveer 6 tot 8 uur leefbaar na de eisprong.
De merries worden daarom elke 6 uur met de echo bekeken en zo dicht mogelijk op de eisprong te kunnen dekken
Het diepvriessperma kan op de praktijk bewaard worden gedurende jaren in speciale stikstofketels.
Zowel diepvriessperma als vers sperma worden nagekeken op kwaliteit met de microscoop.
Echografie
Met de echo en rectale palpatie van de eierstokken en de baarmoeder proberen wij als dierenarts een zo goed mogelijke voorspelling te doen van de eisprong.
Dit gebeurt op basis van:
de grootte van de follikel waarin de eicel zit ( de meeste merries hebben een eisprong als de follikel groter is dan 4.5 tot 4.8 cm) ,
de zachtheid van die follikel ( de follikel wordt zachter en onregelmatiger naarmate de eisprong nadert)
het oedeem op de baarmoederwand, in volle hengstigheid (dag 3) is het oedeem in de wand maximaal op dag 5 bij de eisprong is dit oedeem bijna volledig weggetrokken
Wanneer er gedekt wordt met vers sperma proberen we op dag 3 van de hengstigheid te komen “scannen”.
Dit is makkelijk wanneer de merrie goed de hengstigheid laat zien, maar als dit niet zo is dan zullen er meerdere “scans” voorafgaan aan de uiteindelijke dekking.
Wanneer je wil dekken met diepvriessperma kan je de merrie brengen wanneer je ze hengstig hebt gezien, of we kunnen ze eerst thuis een eerste keer komen scannen om een inschatting te maken wanneer ze naar de praktijk moet komen.
Drachtcontrole
Drachtcontrole gebeurt standaard op 16 dagen, indien een tweelingdracht zijn we nog op tijd om 1 vrucht te elimineren en indien niet drachtig is de merrie normaal al terug in cyclus en kunnen we een inschatting maken van de volgende eisprong en inseminatie moment.
Op 35 dagen kunnen we controleren of de vrucht een goede hartslag heeft
Op 65 dagen kunnen we indien de vrucht goed in beeld komt, kijken of het een merrie of een hengstje wordt.
Op 120 dagen kan nog eens gekeken worden welk geslacht de vrucht heeft.
Prijzen
Visite en scan in een straal < 20 km: 45€
Per bijkomende scan op locatie: 10€
Scan op de praktijk (langskomen met het paard): 15 €
Opvolgen cyclus ki vers sperma, paard gestald op praktijk (scans +KI): 100 €
Opvolgen cyclus diepvries , paard gestald op praktijk (scans + KI): 160 €
Stalling paard voor cyclusopvolging per dag: 13 €
Stalling merrie en veulen per dag: 15 €